Cornelis Koning
1893 - 1951

Cornelis Koning en Aal tekenend naar model

Cornelis Koning en Aal tekenend naar model
"Cornelis Koning en Aal tekenend naar model"
inkttekening Henk Broer, eind jaren '40, afmetingen H x B  39 x 49 cm
Werk studieblad met twee naakten Cornelis Koning
"Studieblad met twee naakten" potlood op papier
Werk Zittend naakt van Cornelis Koning
"Zittend naakt" olieverf op linnen, 71 x 60 cm

Een veel lichter palet is de opvallendste verandering in het werk van de kunstenaar ontstaan in de jaren na 1945. Zijn palet is lichter maar bevat niet méér kleur, die blijft beperkt. Hij gebruikt ook weer meer wit, een wit dat een tijd op zijn palet gewoon ontbrak. Op het adres in de Weteringstraat wordt op een witgedekte tafel een stilleven met wit serviesgoed opgebouwd. Dit doet hij later in het atelier aan de Zomerdijkstraat nogmaals. Het doek met stilleven in witten wordt zijn laatste schilderij.
De voorstelling in zijn werk wordt steeds meer vereenvoudigd weergegeven. De verfmaterie wordt dun opgebracht met soms, zo lijkt het, bijna versleten penselen. Schilderen is vlekken maken geworden.
In zijn schetsen en tekeningen zien we een vergelijkbare en opmerkelijke ontwikkeling. De tekenaar zoekt veel meer het abstracte in het figuratieve.
Met arceringen in soms snelle bewegingen volgt hij de contouren van een model of de vormen in een landschap. Een andere keer zijn het meer golvende lijnen die de vorm aangeven en het geziene tot leven wekken. De lijnen bezitten meer spanning en tegelijk is er meer experiment en meer vrijheid. Details worden weggelaten en subtiele donker - lichtverschillen maken een portret of figuur ruimtelijk, grote contrasten ontbreken. De kunstenaar schept verdroomde beelden en het werk krijgt iets onstoffelijks.
Collega Henk Broer wijst op de ontroering in het werk bij zijn openingswoord op zaterdag 14 juni 1948 als een tentoonstelling van tekeningen en schilderijen van Koning van start gaat in de "Haverkamp" aan het Kerkpad in Soest.
..."Het werk van Koning is moeilijk te classificeren, om er een - isme aan te verbinden. Wat ons jongere collega's uit zijn omgeving, altijd van bewondering vervult is de ontroering in de verbeelding van elk object en de grote invloed, die van deze bewogenheid op ons uitgaat. Koning ziet het leven niet als bewoner van de grote stad. Men zou eerder kunnen zeggen, dat hij datgene uitbeeldt, dat noch aan plaats, noch aan tijd gebonden is. Het kind van zes eeuwen geleden is voor hem zoals het kind van nu...". De tentoonstelling die tot 26 juni duurde met volgens de Hilversumse krant Gooi - en Eemlander vooral werk op klein formaat - daarbij was ook het schilderij 'Museumbezoek' - moet volgens mevrouw Blok - Eysink, toenmalig eigenaresse van de Haverkamp niet omvangrijk zijn geweest. Ze meende zich te kunnen herinneren dat Koning het werk met de fiets vanuit Amsterdam naar Soest had gebracht!

Op bovenstaande inkttekening zien we links een onbekende achter een driepoot, met Koning zittend in het midden tekenend naar een model, een klep boven de ogen. Zijn vrouw Aal die hij vaak aanmoedigde om mee te doen bij het modeltekenen zit naast hem. Beiden hebben tekenpapier op schoot. De klep knipte Koning uit een stuk karton en maakte deze vast met een touwtje of elastiek. Cornelis Koning verdroeg niet te veel licht. Mogelijk had dit verband met een afwijking in een van zijn ogen. In feite zag hij met dit oog beperkt door een zogenoemde 'balk' wat hem echter nooit heeft verhinderd zijn leven lang met grote gedrevenheid vanuit de waarneming te tekenen en te schilderen.